(Son Güncelleme: 02.03.2024) Arabasız yaşanan bir dünya metropolü mümkün mü? Paris Belediyesi uzun zamandır bu sorunun yanıtını arıyor ve 2015’ten beri “Journée Sans Voiture – Paris’te Otomobilsiz Gün” etkinliği düzenleyerek kent yaşamında motorlu taşıtların olmadığı bir yaşam biçiminin mümkün olup olmadığını test ediyor. Etkinlik önceleri her yıl Eylül ayında düzenleniyordu ama zaman içinde her ay bir kez, genelde birinci ya da ikinci Pazar günü yapılmaya başlandı.
Peki bu etkinlik neleri kapsıyor? O Pazar günü saat 11:00-18:00 arası Paris’te ilk dört arrondissement‘da motorlu araçların trafiğe çıkışı yasaklanıyor. Yılda bir kez de, genelde Eylül ayında etkinlik için, motorlu taşıtların trafiğe çıkma yasağı periferik içindeki her yeri kapsayacak şekilde genişletiliyor.
Paris kent merkezinde kapanan yollar -bir gün için de olsa- sadece yayaların, bisikletlilerin, tornet ve scooter’ların yani motorlu taşıtlar hariç herkesin oluyor. Tabii önceliğin her zaman yayaların olduğunu da unutmak gerek. Paris çevresini saran Boulevard Périphérique‘te ve onun dışında kalan bölgelerde ise bir kısıtlama olmuyor, trafiğe açık kalıyor…
Peki Otomobilsiz Gün’de Paris’te bir yerden bir yere nasıl gideceğiz? Merak etmeyin, Paris Metrosu, RER, banliyö treni ve tramvaylar normal düzende çalışıyor. Belediye otobüsleri de trafiğe kapalı bölgede pazar tarifesinde sirkülasyona devam ediyor, ayrıca taksilerin dolaşımına da izin veriliyor.
Bu arada belirtmeliyim ki, Otomobilsiz Gün Etkinliği boyunca toplu taşıma ücretsiz değil. Çünkü amaç insanları arabasız yaşama özendirmek değil, arabasız yaşamın bir dünya metropolünün kalbinde nasıl mümkün olabildiğini o şehrin sakinlerine bizzat deneyimletmek.
Ayrıca etkinlik kapsamında Paris’in belirli bölgelerinde çeşitli etkinlikler de düzenleniyor ve otomobilsiz Paris daha keyifli bir hale getirilmeye çalışılıyor. Örneğin Concorde Meydanı‘nda piknik, Châtelet‘de sirk etkinliği olabiilyor.
Bunun dışında ulaşım için kiralık bisikletler Vélib, kendi bisikletiniz, tornet, scooter, mono roue gibi alternatif taşıtlar da kullanılabiliyor. Elbette ki işin asıl zevkli kısmı Paris’in büyük bulvarlarında, birbirinden güzel sokaklarında yürüyerek dolaşabilmek. Otomobilsiz gün etkinliğinde elektrikli arabaların trafikte dolaşımına izin verilmiyor ama elektrik destekli bisikletler serbest. Motosikletler ve elektrik motorlu bisikletler de yasak kapsamında.
Özellikle Champs-Elysées – “Şanzelize”‘nin trafiğe kapanması çok ilginç bir deneyim oluyor. Bazen caddenin ortasında hayran hayran yürüyorsunuz, bazen de değişik bir etkinliğe denk geliyorsunuz. O yüzden Paris geziniz bu etkinliğe denk gelirse gayet keyifli zaman geçirebiliyorsunuz.
Bizim kültürümüzde -ne yazık ki- arabalar şehirlerin hakimiyken, gelişmiş ülkelerde yayalar şehrin sahibi oluyor. Çünkü hayat araba sahiplerinin değil tüm insanların ve herkesin arabası yok; olmasına da gerek yok. Hep söylüyorum; Paris’te araba kullanmak ve Paris’te otopark bulmak zaten bir sorun. Bu şehrin karmaşasından da değil sadece, Paris Belediyesi şehrin arabalara değil yayalara ait olması gerektiğini düşünüyor. O yüzden -bolca kapalı otopark olmakla birlikte- sokaklarda araba park etmek için ayrılmış alanların çok az olduğunu görürsünüz. Çoğunluğu ya ağaçlara ya yükleme-boşaltma yerlere ya da kiralık bisiklet Vélib‘e ayrılmıştır.
İsteseler otopark için özel araçları sokaklara boncuk gibi dizebilecekken, insanlar özel araçlarıyla şehir merkezinde mümkün olduğunca az dolaşsınlar diye bunu bilinçli olarak kısıtlıyorlar. Öyle ki, benim gibi hayatta en büyük hobilerinden biri otomobil kullanmak olan birini bile arabasını garajda bırakır, ara sıra aküsü boşalmasın diye inip kontağı açıp kapatır biri haline getirebiliyorlar 🙂
Zaten 21. yüzyılda neden hâlâ fosil yakıtla çalışan arabalar kullanıyoruz, aklım almıyor. Fosil yakıtla çalışan arabaların (yani sokaklarda dolaşan neredeyse bütün arabalar) korkunç bir hava kirliliğine neden oluyor ama biz sanki bu hiç olmuyormuş gibi hayatlarımıza devam ediyoruz. Hele ki dizel yakıtların iddia edildiğinden kat kat fazla çevreyi kirlettiğini öğrenmişken… Zaten bu nedenle Fransız hükümeti dizel yakıtın vergilerini kademeli olarak arttırma kararı aldı. Tabii vaktiyle insanları, daha az yaktığı için “çevreci” diye dizel yakıta yönlendiren politikaların da sorgulanması gerekiyor… Bir de elektrikli araçlar için gerekli olan elektrik üretiminin çevreye etkisi konusu var ki bu konu uzar gider…
Paris Journée Sans Voiture – Paris Otomobilsiz Gün etkinliğinin tadını çıkarabilmeniz, şehirlerin motorlu taşıtlar için değil insanlar için olduğunu yaşayarak deneyimleyebilmeniz dileğiyle.
Fosil yakıtsız günler…
Web Sayfası: parissansvoiture.org
İlgili Yazılar:
