(Son Güncelleme 07.05.2023) Bu yazıda sizlere, Paris’in orta yerinde, tarihi dokunun tam ortasında inşa edilmiş çağdaş bir yapıdan, şehrin alışveriş ve yaşam merkezi, aynı zamanda da Paris ulaşımında çok önemli bir aktarma noktasının üzerinde bulunan Forum des Halles’den söz etmek istiyorum.
Forum des Halles’i yazarken, çerçeveyi belirlemek aslında o kadar zor ki, çünkü bu dev kompleksin içinde yok yok.
Forum des Halles (forum de âl ya da foğum de âl) Paris’in tam kalbinde, 1. arrondissement‘da, Châtelet‘de bulunuyor. Forum des Halles ile Seine Nehri arasındaki bölge, özellikle Rue de Rivoli ve çevresi Châtelet (şatle) olarak geçerken, Forum des Halles’in olduğu bölgeyi baz alacak olursak bu taraflar Les Halles (le âl) olarak anılıyor. Les Halles “haller” demek, hani şu sebze-meyve hali anlamındaki “hal”…
Evet burada vaktiyle büyük bir hal binası varmış. Tarihi beş yüz yıl öncesine kadar giden bu hal binası en son 1863’te muhteşem bir mimariyle yeniden inşa edilmiş ve çelik-cam konstrüksiyonuyla şehrin en karakteristik yapılarından biri olmuş. Buranın o yıllardaki halini gözünüzde canlandırmak için Carreau du Temple‘nın birkaç kat büyük halini düşünebilirsiniz.
Ne var ki zamanla bu hal binası, hızla büyüyen nüfusun ihtiyaçlarını karşılamaya yetmemeye başlayıp, 1960’larda Rungis’deki dev hale taşınınca burası boş ve atıl kalmış. İşte bu dönemin ardından gelişen süreçte Fransızlar kendilerinden beklenmedik bir kararla burayı koruyup başka bir amaçla yaşatmak yerine, yıkıp başka bir yapı inşa etmeye karar vermişler! Bu çok tartışmalı kararın ardından 1971’de bu muhteşem hal binası yerle bir edilmiş ve bir tarih silinip gitmiş. Yani yaşı biraz büyük olanlar eski hal binasının nasıl bir şey olduğunu gözleriyle görmüşler, biz o şansı kaçırdık. Örneğin Cüneyt Ayral bu konudan Benim Paris’im kitabında söz eder…
Yıkılan o güzelim hal binasının yerine inşa edilen yeni Forum des Halles binası 1970’lerin mimarisini yansıtan, dönemine göre güzel sayılabilecek, hatta benim de çocukken Gelişim Coğrafya Ansiklopedisi‘nde görüp beğendiğim ama moda akımların hızla tüketilmesi sonucunda 15-20 yıl içinde eskiyip çirkin bir hale bürünen bir yapı oluvermiş. Paris’e turist olarak geldiğim zamanlar yapının o halini görmüş, hiç beğenmemiş, bir zamanlar fotoğraflarından nasıl sevmiş olduğuma şaşırmıştım. Çağdaş mimari böyle bir şey; yıllar yılı kalıcı olabilecek ve her devrin estetiğine hitap edebilecek binalar yapmak kolay değil ne yazık ki.
2010 yılında, yine gelişen çağın gereklerine uymak ve bölgeye canlılık kazandırmak adına Forum des Halles binasının renove edilmesine, aslında bir kez daha yıkılıp baştan yapılmasına karar verilmiş ve altı yıl sürecek dev bir şantiye oluşmuş. Ben de bu şantiyenin 2012’den itibaren olan kısmına tanıklık ettim. Bu süre zarfında hem Châtelet – Les Halles İstasyonu aktif olarak çalışıyordu, hem de Forum des Halles’in büyük kısmı AVM olarak yaşantısını sürdürüyordu. Bir yandan inşaat çalışmaları, bir yandan hızla akıp giden hayat, burayı bir keşmekeşe döndürmüştü. O yüzden Forum des Halles’de olmayı ve Châtelet – Les Halles‘e yolumun düşmesini hiç sevmezdim. Neyse ki çalışmalar 2016’da bitti ve Forum des Halles yeni haliyle açıldı. Yeni haliyle diyorum ama bu yenilikten çok daha öte bir şey, yeni mimari tasarımıyla Forum des Halles bir kez daha kabuk değiştirdi ve burası yeniden cazibe merkezi oldu. Forum des Halles 2019 yılında Westfield grubuna geçti ve resmi adı Westfield Forum des Halles oldu.
Özellikle de toplu taşımanın önemli bir aktarma noktası olmasından dolayı yetmiş iki milletten insan, hatta biraz colcobur, buraya toplaşır garip bir atmosfer oluşturdu. Les Halles’in bu Öteki Paris hallerinden mümkün olduğunca uzak durmaya çalışsam da önemli pek çok hattın kesişme noktası olduğu için bu keşmekeşten kaçmak kolay değil. Çünkü burası toplu taşıma için gerçekten önemli bir kavşak noktası.
Son derece çağdaş bir mimariyle yeniden tasarlanan yapı, gerek mimari tarzı, gerek rengi, gerekse heybetine rağmen çevre dokusunu ezmeyen yüksekliğiyle insanı etkisi altına alıyor; çağdaş mimariye temkinli yaklaşan beni bile 🙂 Centre Pompidou‘nun “küstahça” yüksekliğine karşın Forum des Halles’in çatı sistemi estetik bir koruyucu gibi duruyor. Tabii zamanla bu yapı eskidikçe neye dönüşür, nasıl görünür buna hep birlikte tanık olacağız.
Forum des Halles’in görünür kısmı olan La Canopée özellikle W.A. Mozart Belediye Konservatuarı, médiatheque, kafe ve restoranları yanında çeşitli mağazalarıyla giriş katta dev bir pasaj havasında karşınıza çıkarken asıl hayat bu yapının, hatta tüm bu meydanın altında akıyor, çünkü Forum des Halles’in alt katları dev bir AVM’yi oluşturuyor… Burada hangi mağazalar var diye soracak olursanız, tüm mağazaların listesine yazının sonundaki resmi web sayfası linkinden ulaşmanız mümkün.
Forum des Halles’in görünen yüzü altında dört kat daha bulunuyor. İlk iki kat La Canopée’nin boyutları kadar. -3’e indiğinizdeyse iş çığırından çıkıyor, yukarıda gördüğünüz tüm meydanın altı AVM ve yaşam merkezi olarak düzenlenmiş, yani uçsuz bucaksız koridorlar sizi bekliyor. Burası oldukça karışık, o yüzden tarif etmem de çok güç. En iyisi mi siz neyin nerede olduğunu anlamak için Forum des Halles’in kendi sayfasındaki plana bakın. Bu katta meydanın altı boyunca dümdüz yürüdüğünüz zaman, gençlerin randevuları için buluşma noktası olan Place Carrée’ye ulaşıyorsunuz.
Burası da yerin altında, yüksek tavanlı, betonarme bir meydan. Sağdan dışarı çıkarsanız Saint Eustache Kilisesi ve Etienne-Marcel tarafına, soldan dışarı çıkarsanız da Rue Berger, Rue Saint Honoré ve Rue de Rivoli tarafına ulaşmış oluyorsunuz. Dediğim gibi, içerisi oldukça karışık, plana bakmakta yarar var.
-4’e indiğinizde ise RER ve metronun kesiştiği dev ulaşım bağlantı noktasına inmiş oluyorsunuz. RER-A, RER-B ve RER- D hatlarıyla metronun M1, M4, M7, M11 ve M14 hatlarının kesiştiği bir nokta burası ve bu istasyonun adı Châtelet – Les Halles olarak geçiyor ama bu istasyonu anlamak özel uzmanlık gerektiriyor, o yüzden burayı ayrı bir yazı konusu olarak ele aldım.
Bu yazıda önemle hatırlatmak istediğim şey, Châtelet – Les Halles istasyonunun aslında iki ayrı istasyon olduğu. Châtelet (şatle) istasyonu genel anlamda metro için geçerliyken Les Halles (le âl) istasyonu RER için geçerli. Bir tek M4 metro hattının hem Châtelet hem de Les Halles istasyonları var ve tüm istasyonlar arasında yerin altında labirent gibi uzunlu kısalı pek çok bağlantı koridoru, merdivenler ve yürüyen merdivenler bulunuyor.
Özetle siz eğer havaalanından geliyorsanız ve aktarma yapacağınız hat RER-B ile bu istasyonda kesişiyorsa “Les Halles” istasyonunda ineceksiniz demektir. Bu konudaki detayları Châtelet – Les Halles yazısında ayrıntılı olarak bulabilirsiniz.
Evet kısaca Forum des Halles böyle bir yer. Civarda neler olduğunu ise en kısa sürede Châtelet yazısında bulabilirsiniz. Özetle Châtelet ve özellikle Forum des Halles’in olduğu Les Halles bölgesi konaklama için ideal denebilir. Tabii bu ideallik canlı sosyal hayat ve ulaşım ağındaki öneminden kaynaklanıyor ama gece yarısı bile hareketli olan bölgenin gürültülü olabileceğini de hesaba katmalısınız otel seçerken. Konaklama önerileri için Paris’te Nerede Kalınır? yazısına bakmayı unutmayın lütfen.
Forum des Halles haftanın yedi günü açık. Gerçi Pazar günleri bazı mağazalar kapalı olabiliyor ama yine de burada özellikle yağmurlu havada yapacak çok şey var. Zaten Pazar günleri AVM gezmeyin, Pazar günleri Paris’te yapılacak şeyleri bu yazımda paylaşmıştım…
Keyifli geziler, keyifli keşifler.
Web Adresi: westfield.com/france/forumdeshalles
Adres: Westfield – Forum des Halles
Diğer Alışveriş Merkezleri:
6 Yorum
Bu benim gördüğüm 3üncü hal binası oluyor 🙂 70'li yıllarda yıkılmış olan hal binasının atıl olduğundan söz etmişsin, değildi, o hal binsı binlerce fareyi besliyordu, yıkılmadan önce çok ince hesaplarla farelerin nasıl yakalanacağı düşünüldü ve %98 oranında başarıyla hepsi yakalandı, ama %2 de Paris'e yıllarca yetti 🙂 Hal binası çıkışında yakalanan farelerden örnekler Chatele'de bir fre kapanı mağazasının vitrininde yıllardır sergilenmektedir. Hani ilgisi olan olursa diye söyledim 🙂 Paris haşeratları ve fareleri ile de ünlüdür, aynı New York gibi…
Bu enteresan bilgi için için teşekkürler. Paris'i her yönüyle tanımak gerek ve bunun için en doğru isimlerden birinin Cüneyt Ayral olduğunu bir kere daha görmüş olduk…
Merhabalar, Ben paris'te müzik market tarzı par exemple d&r gibi mağaza arıyorum, hazır yurtdışına gelmişken albüm satın almak istiyorum, şöyle güncel sanatçılar için ama bulamıyorum. siz biliyor musunuz?
Merhabalar,
Fransa'nın D&R'ı diyebileceğimiz yer FNAC'tır ve bu yazıda tanıtmaya çalıştığım Forum des Halles'in alt katında çok büyük bir şubesi var. Ayrıca Champs-Elysees üzerinde de bir FNAC şubesi bulabilirsiniz, müzik ve kitap seçkisi oldukça geniştir, aradıklarınızı bulabileceğinizi ümit ediyorum.
Mutlu günler
Bu sefer buraya da gittim ama bu kadar karışık bir merkez görmedim :))))) neden bu kadar karışık anlamadım çok manasız olmuş. Mimarlar me düşünmüş anlamadım. Ama ortadaki buluşma mekanı açık hava güzel.
Buranın karışıklığı hatta karmakarışıklığı konusunda haklısınız 🙂