Paris’te Araba Kullanmak ve Araç Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

(Son Güncelleme: 01.04.2024) Bugüne kadar Paris’te araba kullanmak ve park etmek hakkında pek çok soru aldım ve herkesin kendi sorununa yönelik pek çok yanıt vermeye çalıştım. Artık bu sorulara bildiğim ölçüde derli toplu olacak şekilde bir bilgilendirme yazısı yazmanın zamanı geldi. Bir diğer yazımda Paris’te Arabanızı Nereye Park Etmelisiniz? Paris’te Otopark sorusuna yanıt verirken bu yazımda Paris’te araba kullanmak üzerine bildiklerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki Paris’te (Fransa’da) araba kullanmak için Türkiye’den alınmış normal ehliyetiniz 6 ay boyunca geçerli. Yani Avrupa Birliği sınırlarına girdiğiniz andan itibaren 6 ay boyunca Türk ehliyetinizle araç kullanabilir, araba kiralayabilirsiniz. Bazı ülkelerin uluslararası ehliyet sorduğunu duyuyorum ama bugüne kadar ne Fransa’da, ne başka bir AB ülkesinde, ne de Amerika’da böyle bir durumla karşılaştım…

6 aydan fazla kalacakların yani oturma izni olup da burada yaşayacaklarınsa herhangi bir sınava girmeye gerek olmaksızın 1 yıl içinde ehliyetlerini Fransız ehliyetiyle değiştirmeleri gerekiyor ki bu konu teoride çok kolay olmasına rağmen pratikte korkunç Fransız bürokrasisi nedeniyle çok uzun ve zahmetli olabiliyor.

Kazara 1 yıl dolduktan sonra ehliyet yenilemeye başvurursanız çok geç kalmış oluyorsunuz, o zaman ehliyetiniz yenilenmiyor; baştan Fransız ehliyeti almak için sınavlara girmeniz gerekiyor. Normal süresinde değişim işlemi yaparsanız herhangi bir sınav söz konusu değil, o yüzden bu süreyi kaçırmamanızı öneririm,  yoksa Fransa’da yeni ehliyet alma süreci inanamayacağınız kadar zahmetlidir.

Araba kiralamak konusunda ise size “şu firma iyidir” ya da “şu firma kötüdür” demem çok güç. Bence en ideal çözüm, fiyat karşılaştırması yapan sitelerine girip pek çok rent a car şirketi arasında size sunulacak sonuçlar arasından kendinize uygun bir seçim yapmak olabilir. Benim araba kiralama konusunda size tavsiyem: mutlaka GPS’li bir araba kiralayın ya da kendi GPS cihazınızı getirmeyi unutmayın. Fransa’da yollar inanamayacağınız kadar karışıktır, GPS’iniz olursa hem rahat edersiniz hem de bana dua edersiniz 😉

Tabii araba kiralama konusunu Paris dışına yapacağınız birbirinden güzel geziler için söylüyorum. Paris’te araba kullanmakla ilgili olaraksa ilk şunu söyleyebilirim: Paris’te araba kullanmak pek akıllıca bir şey değil. Hep söylediğim gibi Paris, Üsküdar’la Beşiktaş’ın birleşimi kadar büyüklükte, küçük ama son derece yoğun bir şehir. Kimi yerleri gepgeniş bulvarları ile insanı hayrete düşürürken, pek çok kavşağı kargacık burgacık, bizlerin alışık olmadığı, düzensizliğin kendi sistemine göre oluşturulmuş karmakarışık bir trafik ışığı sistemine göre düzenlenmiş her şey.

Burada düzensizlikten kastım kuralların uygulanmaması değil, karman çorman kavşaklardaki trafik ışıklarının ve yaya önceliklerinin çok karmaşık bir ilişkiler yumağı oluşturmuş olmasından kaynaklanıyor. Bazen İstanbul’un sözüm ona düzensiz kavşaklarını mumla aradığım oluyor; burada öyle yol kesişmeleri var ki, bir sürü üçgen yol bir araya gelmiş, hepsi kafasına göre bir yerlere gidiyor gibi. Alışmam ne kadar uzun zaman aldı, tahmin bile edemezsiniz.

Yani başka bir ülkeden ya da şehirden kendi arabanızla geliyorsanız ya da benim gibi bir başka ülkede araba kullanmaktan müthiş keyif alan birisiyseniz ve Paris’te araba kullanmak konusunda ısrarlıysanız, o zaman size öncelikle sabırlar diliyorum 🙂 Özellikle şehir içinde şerit çizgileri belirgin değil, şeritler bir daralıyor bir genişliyor, yol ortasındaki kimi refüjlerde uyarı tabelası yok, özellikle gece vakti arabanın altını vurma riskiniz var, sağa sola dönüşlerde tercihli otobüs yolundan gelen bisikletliler ve daha çok da motosikletliler tehlike yaratabiliyor, daha neler neler 🙂

Biz Paris’e yerleştikten sonra uzunca bir süre araba almamak konusunda kararlıydık. Hele ki benim gibi araba kullanmaktan delice zevk alan birinin bile arabasız yaşamaya alışması devrim niteliğindeydi. Yanlış hatırlamıyorsam ilk altı ay arabasız yaşadık. Bir arabam olmasını çok istiyordum ama “ne yazık ki” bir arabaya hiç ihtiyacımız yoktu 🙂 Yani araba almak için en ufak bir gerekçemiz olmadı; bunun benim gibi araba kullanmayı seven biri için ne kadar zor olduğunu bilmezsiniz 🙂 Neyse ki karlı bir kış günü hastanenin aciline gitmemiz gerekti ve o gün ne ambulans geldi ne de taksi bulmak o kadar kolay oldu. İşte o gün basit de olsa bir arabamızın olmasına ve kullanmasak bile garajımızda durmasına karar verdik.

Araba aldık almasına da sorsanız garajdan kaç kere çıkardın diye, inanın ben de bilmiyorum. Öyle ki, araba kullanılmaya kullanılmaya durduğu yerde aküsü bittiği oluyordu. Gidip eşten dostan besleme yapmak için yardım istemeniz gerekiyor öyle olunca. Daha iyi bir araba alıncaya kadar, 15 günde bire ajanda kuruyordum, garaja inip arabayı çalıştırıyordum ki aküsü tekrar boşalmasın diye 🙂 Düşünün ne sıklıkta kullanıyordum arabayı 🙂 Akü dolsun diye bazen Paris dışına çıktığımız oluyordu, maksat gezmek olsun. Eh tabii Paris dışı ormanlık alanlarda araba kullanmanın, şatoları gezmeye giderken yolların keyfini çıkarmanın tadı başkadır; bir de Fransa’nın birbirinden güzel şehirlerini gezmeye giderken araba ile yola koyulmak çok zevklidir.

Ama Paris’te araba kullanmak, özellikle şehir merkezinde, gerçekten gereksiz. Otobüs, metro, tramvay, RER ve banliyö treni ile örülmüş ulaşım haritasında -ben bile- arabaya o kadar az ihtiyaç duydum ki. Elbette bir Pazar sabahı sokakta kimseler yokken arabayla bomboş şehri dolaşmanın tadı başkadır ya da gece yarısı anıtsal yapıların olduğu bölgelerde, arabanın içinde hafif bir müzik dinleyerek gezinmenin tadı da öyle ama günlük yaşamda gerçekten Paris’te bir arabaya ihtiyacınız yok. Paris sokaklarında araba eziyettir. Hep söylediğim gibi: Paris 19. yüzyılda at arabalarına göre düzenlenlenmiş bir şehir, motorlu taşıtlar için kesinlikle bir işkence…

Pek çok Fransız arkadaşım araba sahibi oluşumuza hayretle baktı hep. Tanıdığım neredeyse hiçbir Fransız arkadaşımın arabası yok. Arabası olanlarsa daha çok uzak banliyölerde yaşayan insanlar. Ama o zaman şehirde bu kadar çok araba neden var? Yanıtını ben de bilmiyorum…

Paris’te trafik kuralları gayet net, Türkiye’de bildiğimiz kurallardan çok farklı değil ama özellikle sağa ve sola dönüşlerde bize yeşil yansa bile yaya geçidinde çoğunlukla yayalara da yeşil yandığı için yayların her zaman için önceliği olduğunu asla unutmamalısınız. Hatta çoğu zaman size yeşil yanarken karşıdan dönüş yapacak araca da yeşil yanıyor; geçiş üstünlüğü kimdeyse onun önce geçmesi gerekiyor. Cidden dikkatli olmalısınız.

Işık olmayan yerlerdeki yaya geçitlerinde ise karşıya geçmek için caddeye yönelmiş birine yol vermediğinizi düşünmek bile istemiyorum, o anayasa kuralı gibi bir şey: Yaya geçitlerinde öncelik daima yayalarındır! Bir de döner kavşaklarda kavşağa girecek olan araç soldan gelen araca yol vermek zorunda. Bu kuralı çözene kadar canım çıkmıştı, kim giriyor kim gidiyor, kim kime yol verecek, bir türlü anlayamamıştım 🙂

Hız sınırlamaları konusunda oldukça hassaslar. Birkaç yıl önce, Paris’te değil ama Fransa’nın adını bile unuttuğum bir köyünde, 20km olan hız sınırını fark etmeyip 30km ile gittiğim için “aşırı hız”dan 100 küsür euro ceza aldığımı hatırlıyorum. Ve bu ceza çok uzun zaman sonra geldiği için de ne hangi köy olduğunu hatırlıyor insan ne de hangi yolda ne zaman böyle bir “hata” yaptığını… Haziran 2018’de de Versailles yakınlarında bir yolda 50 km hız sınır olan bir yerde 56 km “hız” yaptığım için 90€ ceza geldi eve. Cezayı 15 gün içinde ödemezseniz 135€ oluyor; aman diyeyim…

Paris’i çevreleyen çevre yolu periferikte hız sınırı 70 km ile sınırlı, Paris şehir merkezinde yasal hız sınırı 30 km ve karşınıza sürekli olarak bir kavşak çıkıyor ve sürekli dur kalk yapmak zorunda kalıyorsunuz. Paris dışında paralı otobanlarda hız sınırı 130, bazen de 110 olsa da şehirler arası devlet karayollarında 90 km değil 80 km olarak düzenlendi. Buna dikkat etmenizde yarar var.

Paris’te araba kullanmak konusunda dikkat etmeniz gereken bir başka detay, sapaklara gelmeden önce yerdeki oklara dikkat etmeniz. Bazen sadece sağa ya da sadece sola ok gösteren yer işaretlerine rastlayacaksınız. İşte bu şeride girdiyseniz mutlaka okun gösterdiği yöne dönmelisiniz. Yani örneğin, sağa ok veren bir şeritte ilerler de kavşaktan düz devam ederseniz hem trafik düzenini bozmuş olursunuz hem de ceza yeme ihtimaliniz yüksektir.

Korna çalmak, selektör yapmak zinhar yasak! Küfür gibi algılanabilir. Gerçi İstanbul gibi bir jungle‘da yaşarken bile korna çalmayan, selektör atmayan sakin biri olarak bu konularda Fransa koşullarına çok çabuk alıştığımı, kendimi vatanımda gibi hissettiğimi söyleyebilirim. Yine de büyük şehirde olmanın verdiği trafik stresi ve stresli sürücüler burada da var. Arada sırada karşınıza çıktıkları için o kadar sinir bozucu olmuyorlar. O yüzden Paris’te araba kullanırken korna sesi duyarsanız “hani korna çalmıyorlardı?” diye sormayın lütfen 🙂

Bazı günler, hava kirliliği ile mücadele kapsamında tek ya da çift plaka uygulaması yapıldığı günler oluyordu. Ama 2017 itibariyle arabalara çevreyi kirletme oranlarına göre “Crit’air” adında etiketler verilmeye başlandı. 0, 1, 2, 3 diye giden bu etiket numaralarına göre gerekli durumlarda kimi araçların trafiğe çıkması buna göre engelleniyor. Bu sadece Paris için değil (bildiğim kadarıyla) Lille, Lyon, Strasbourg, Grenoble ve Toulouse için de geçerli. Bu şehirlere arabayla gelecekseniz bu linkten etiket almanız gerekiyor. Arabanızın camında bu sticker olmadan bu şehir merkezlerine girmeniz yasak…

Özellikle hafta sonları akşam trafiği bir fecaat. Hiç unutmam bir keresinde, doğum günümü kutlamak için Fransa’nın şatolar bölgesine gitmek üzere Cuma akşam trafiğinde Paris’ten çıkma gafletine düştüm ki o zamanlar turisttim, Paris’in trafiği hakkında fikrim yoktu. Upuzuuuun araç konvoylarını görünce neye uğradığımı şaşırmıştım. Périphérique‘ten çıkıp kendini şehir dışına atmak oldukça zordur böylesi zamanlarda. Hele bir de yüksek otoban ücretlerini söylersem aklınız yerinden oynar. Kaç defa İstanbul-Ankara kadar bir mesafe için otoban ücreti olarak 30-35 euro ödemişliğim vardır, “evlat acısı” gibi cidden 🙂 O nedenle şehir dışında tek bir yere gidecekseniz, fazla dolaşmayacaksanız trene binmek daha akıllıca olabilir. Tabii tren biletinizi önceden almak kaydıyla… Bunun için Fransa’nın TCDD’si olan SNCF‘in web sayfasına da bakın isterseniz.

Otobanlar aşağı yukarı bizim standartlarımızda, hatta şehir dışında nerdeyse hiçbir yerde otoban aydınlatması olmadığı için ben yeterince başarılı bulmuyorum ama Fransızlar paralı ve pahalı otoyolları ile nedense övünüyorlar. Bir tek Bretonya bölgesinde otobanlar ücretsiz… Otobanlarda konaklama yerleri bildik dinlenme tesisleri; Fransa’daki otoban dinlenme Türkiye’deki tesisler yanında çok sönük ve basit kalıyorlar. Bir de tatil dönemde inanamayacağınız kalabalık oluyor buraları. Paradan kaçınıp otoban dışında gitmeyi tercih ederseniz şahane güzergahlardan geçiyorsunuz ve ücret ödemiyorsunuz ama bu kez de yol o kadar uzuyor ki anlatamam. Çünkü sık sık şehir merkezlerinden geçmeniz gerekiyor ve hız sınırı 50 km’ye hatta ve hatta 30 km’ye kadar düşüyor. Gördüğünüz yerler güzel oluyor ama yol bitmek bilmiyor. Hız sınırı aşma riskiyle trafik cezası yeme olasılığınız da cabası…

Nasıl yaptıklarını bilmiyorum ama televizyonda, bayram seyran gibi özel tatil zamanlarında şehirlerarası yollardaki trafik yoğunluğu öngörüsü yayınlanıyor. Hangi yol ne kadar dolu olacak, bunun tahminleri veriliyor. Garip bir şekilde bu tahminler doğru çıkıyor.

Yani demem o ki Paris’te de Paris dışı çevre yollarında da oldukça yoğun bir trafik var. Bir keresinde sevgili dostum Ali’nin arabasını akşam saati Charles de Gaulle Havaalanı‘na bırakmam gerekti, o günden sonra havaalanına bir daha arabayla gitmedim zaten 🙂

Paris’te araba kullanmak iyi güzel de dikkat etmeniz gereken en önemli konulardan biri de motosikletiler ama daha çok da bisikletliler ve diğer garip tekerlekli araçlarla ortalıkta dolananlar... Şehirde bisiklet kullanımı yaygın ve hiç de yolun en sağından gitmiyorlar, gayet şeridi ortalayıp sakin sakin sürebiliyorlar. İşte böylesi bisikletlilere özel dikkat etmelisiniz. Motosikletlilere dikkat etmeniz gerektiğini zaten biliyorsunuzdur da bisikletliler gözden kaçabiliyor, o konuda sizi uyarmak isterim. Hatta bazen bisikletten başka scooter tarzı kaykaylar, sagway tarzı iki hatta tek tekerli akülü mini taşıtlar karşınıza çıkabilir; onlara zarar verip sorun yaşamamak adına dikkatli olmanızda yarar var.

Sanırım Paris’te araba kullanmak konusunda söyleyebileceklerim şimdilik bu kadar. Sizin de eklemek ya da düzeltmek isteyecekleriniz olursa lütfen yorum kısmına yazarak deneyimlerinizi bizlerle paylaşın… Ah bir de 1 Temmuz 2015’ten itibaren araba kullanırken bluetooth kulaklıkla telefonda konuşmak yasaklandı hatta bu yasak motosiklet ve bisikletleri bile kapsıyor, o derece yani. Bakalım ne kadar uygulanabilecek, zaman içinde hep birlikte göreceğiz.

Sizden araç kullanırken trafik kurallarına uymanızı, diğer sürücülere ve yayalara saygı göstermenizi rica ediyorum. Özellikle ön ve arka koltuklarda emniyet kemeri takmadan yollara düşmeyelim lütfen. Kurallar hepimiz ve güvenliğimiz için var. Neşeyle ve keyifle ulaşacağınız nice güzel yollarınız olsun.

Yukarıdaki video da, Paris’teki en büyük meydan olan Concorde Meydanı‘nda düzenlenen, yüzlerce klasik otomobilin katıldığı toplu araç geçişi görüntülerinden güzel bir anı. Eğer benim gibi klasik otomobillere meraklıysanız, sadece keyif için antika araba kullanan Fransızları izleyerek hoşça vakit geçireceğinize inanıyorum.

Keyifli seyirler.

İlgili Yazılar:

• Paris’te Arabanızı Nereye Park Etmelisiniz?
• Paris Otomobilsiz Gün Etkinliği – Journée Sans Voiture