(Son Güncelleme: 02.03.2024) “Paris’e gelip de mezarlık gezmeye ne gerek var?” diye sorabilirsiniz ama Paris’teki en özel mezarlıklardan biri olan ve pek çok ünlü ismin son istirahatgahı olan Montparnasse Mezarlığı gerçekten gezilmeye ve görülmeye değer bir yer.
“Bir ülkeyi tanımak istiyorsanız, o ülkede insanların nasıl öldüğüne bakın” demiş Albert Camus. Güzel yaşayıp güzel ölenlerin mezarları da güzel oluyor herhalde. Ölüye saygı gelecek nesillere miras kalıyor. Yoksa ölen ölmüş kalan kalmış; bir faydası yok ki gidene… Mezarlık dediğin ölüye değil diriye…
Paris’te Père Lachaise Mezarlığı ve Montmartre Mezarlığı ile birlikte mutlaka görülmesi gereken Montparnasse Mezarlığı, şehrin tam kalbinde olması açısından insanda daha farklı bir duygu uyandırıyor. Üstelik bu mezarlık da diğer Paris’teki diğer mezarlıklar gibi hem hıristiyan, hem yahudi, hem müslüman; dinli-dinsiz pek çok farklı insanı bir arada bünyesinde saklıyor. Çünkü insanlar öldükten sonra ölüm herkesi eşitliyor…
Yanlız Montmaparnasse ile Montmartre isim benzerliğine dikkat edin, ikisi sık sık birbirine karıştırılabiliyor. Bir de konu mezarlıklardan açılmışken Paris Yeraltı Mezarlığı – Catacombes de Paris‘nin de gezilecek ve görülecek önemli yerler arasında olduğunu söylemek isterim.
Özellikle çevresinde akıp giden hayatın canlılığı ile mezarlığın herhangi bir kapısından içeri girdiğinizde karşılaşacağınız atmosfer sizi, yaşamla ölüm arasında bir o tarafa bir bu tarafa yalpalatıp şöyle bir silkeliyor. Yine de bu söylediklerim gözünüzü korkutmasın, inanın burada dolaşmak insana müthiş bir huzur veriyor.
Çünkü Paris’te mezarlık gezmek ölümün soğuk ve korkutucu yüzünü yansıtmaktan çok, yaşamdan sonra sonsuz uykularını rahat rahat sürdürmekte olan insanların arasında dolaşmak gibi geliyor. O yüzden yapmakta olduğunuz şey size, mezarlık ziyaretinden çok turistik ve kültürel bir etkinlikmiş gibi geliyor. Yine de buranın bir turistik destinasyon olduğu kadar ölülerin son uykularını uyuduğu yer olduğunu da aklınızdan çıkarmayın; mezarlık adabına aykırı hareketlerden kaçınmaya dikkat edin lütfen.
Montparnasse Mezarlığı 1824‘te açılmış ve 19 hektarlık genişçe bir alana yayılıyor. Père Lachaise Mezarlığı kadar yeşillikler içinde olmasa da metropol yaşamının ortasında gayet çiçekli yapraklı doğal bir ortam sunuyor. Üstelik birbirinden muhteşem mezarları, birbirinden güzel heykelleri ve süslemeleriyle.
Bu mezarlığın en ünlü sakinleri -sanıyorum- Jean-Paul Sartre ve Simone de Beauvoir. Her ikisinin de mezarı aynı yerde, sonsuzluk uykularında yan yana uyuyorlar.
Ayrıca bu mezarlıkta Charles Baudelaire, Samuel Beckett, Emile Durkheim, Charles Garnier, Louis Hachette, Pierre Larousse, Serge Gainsbourg, Susan Sontag ve André Citroën‘in da aralarında bulunduğu pek çok ünlü ismin mezarı bulunuyor. Ayrıca 30 Eylül 2019’da, Fransa’nın eski cumhurbaşkanlarından Jacques Chirac‘ın naaşı da bu mezarlığa defnedildi.
Gerek sizin için önemli olan bir kişinin mezarını, gerekse burada bulunan birbirinden nefis sanat şaheseri diğer mezarları görmek için bile Montparnasse Mezarlığı ziyaret edilmeye değer bir yer bence.
“Şehrin karmaşası”ndan kaçmak için bile en azından yarım saatlik mola verilebilecek sessiz, sakin ve çok huzurlu bir mekan Montparnasse Mezarlığı.
Ben Montparnasse Mezarlığı’na girmek için genelde Montparnasse Gökdeleni‘nin doğu tarafına sırtımı verip yürüdüğüm Edgar Quinet Bulvarı’nda ilerlerken, “Edgar Quinet” metro istasyonunu geçtikten sonraki ana kapıyı tercih ediyorum.
Bu girişte hangi mezarın nerede olduğunu gösteren pvc kaplı planları ödünç olarak alırsanız, yolunuzu ve mezarları daha kolay bulabiliyorsunuz. Tabii ziyaretiniz sonunda bu planları iade etmek kaydıyla… Plan üzerinde mezar numaralı kadar division (divizyon) bilgisi de önemli. Mezarın hangi division’da olduğu kaçıncı adada bulunduğunu gösteriyor.
Jean-Paul Sartre ve Simone de Beauvoir‘ın mezarlarını bulmak en kolayı. Ana kapıdan girişte sağa döndüğünüz ilk yolda, biraz ileride sağda. Sosyolojinin ünlü isimlerinden Emile Durkheim da aynı yol üzerinde solda ama biraz içeride yatıyor; gözden kaçırmanız olası.
Yol ilerde sola döndükten sonrasını elinizdeki planla ilerleseniz iyi olur. Bu yol üzerinde soldaki ilk çeşmenin orada ünlü Fransız şair Charles Baudelaire‘in mezarı var. Burayı geçtikten sonra ikinci sola dönerseniz, heykelli küçük bir meydana ulaşıyorsunuz. Bu heykeli geçip düz devam ederseniz ileride sağda, yine ünlü Fransız şarkıcı Serge Gainsbourg‘un mezarını görebilirsiniz. Diğer tarafta da Susan Sontag‘ın mezarı var.
Hiç sapmadan devam ederseniz biraz ileride solda ünlü yazar Saumel Beckett‘in mezarı var. Burayı geçtikten sonra ilk soldan aşağı doğru devam edebilirsiniz. Biraz yürüdüğünüzde sağa dönüşlerden birinde bir kapı olduğunu göreceksiniz. Bu kapı yan sokağa açılıyor ve mezarlığın diğer bölümü o kapıyı geçip sokağın karşı tarafına geçince, kapıdan girdiğinizde devam ediyor.
Buraya geçmenize gerek var mı bilmiyorum ama Citroën markasının isim babası olan André Citroën‘in mezarını görmek enteresan olabilir. Bir de Montparnasse Mezarlığı’ndaki -bence- en etkileyici mezar bu ikinci küçük kısımda bulunuyor. Bu mezar, 20. yüzyılda sıkça kullanılan formdaki gaz lambasının yaratıcısı Charles Pigeon‘a ait.
André Citroën’in mezarını bulmak için kapıdan girip düz karşıya devam edip sağa kıvrılan yolda ilerlediğinizde hem bu söylediğim mezarı, hem de André Citroën’in mezarını görmüş olacaksınız. Bu mezarın hemen yakınında, ünlü heykeltraş Constantin Brâncuşi‘nin yine ünlü heykeli Le Baiser var. Heykelin bu versiyonunu heykeltraş burada yatan arkadaşının mezar taşı için yapmış.
Montparnasse Mezarlığı bir süre sonra içinizi boğmaya başlarsa kendinizi dışarı attığınız andan itibaren Paris tüm canlılığıyla sizi yaşamın içine çekecek ve ölümün soğuk yüzünü anında unutturacaktır. Oysa ben size, bir gün öleceğimiz gerçeğini her daim hatırlamanızı, bu yüzden bu hayatta yapmak istediğiniz ne varsa yapabilmek için bir an önce harekete geçmenizi öneririm.
Mezarlık gezisi sonrası hayata yeniden karışmak enteresan bir duygu. Edgar Quinet tarafına dönüp burada güzel bir krep yemek isterseniz de hemen yakınınızdaki La Crêperie de Josselin‘e uğrayabilirsiniz; hem böylece hâlâ yaşıyor oluşunuzu da kutlamış olursunuz belki 🙂
Montparnasse Garı ve Montparnasse Gökdeleni‘nin hemen yanıbaşında bulunan Montparnasse Mezarlığı’na metro ile gelmek için M13 hattının “Gaité”, M6 hattının “Edgar Quinet” ya da M4 ve M6 hatlarının “Raspail” istasyonlarında inebilirsiniz.
Uzun yaşayın, bol bol gezin, güzel yaşayın, güzel yaşatın ve asla ertelemeyin lütfen.
Ölümse, gülümse…
Paris’teki Diğer Önemli Mezarlıklar:
