(Son Güncelleme: 02.04.2024) Bu yazıda sizlere, daha önce Paris’te Ulaşım konusunda yazdığım, biletler ve ulaşım kartları başlığında kısaca bahsettiğim ve herkese önerdiğim Navigo kartını ayrıntlı bir şekilde tanıtmak istiyorum. Paris’i turist olarak gezecek olanlar için Navigo’nun iki farklı türü var:
- Navigo Semaine yani Haftalık Navigo
- Navigo Easy yani Kontörlü Navigo
Sizin için en önemli ve en avantajlı kartın Haftalık Navigo olduğunu düşünüyorum, o nedenle yazının geniş bölümü Navigo Semaine – Haftalık Navigo üzerine olacak…
1- Navigo Semaine – Haftalık Navigo
Eskiden Haftalık Navigo Kartı oldukça daha pahalı bir seçenekti ama Paris Belediyesi‘nin İETT’si diyebileceğimiz RATP‘nin uygulamaya koyduğu avantajlı tarife sayesinde daha ekonomik bir hale geldi.
Dileyenler aşağıdaki yazıda tüm detayları bulabilirler, dileyenlerse Pariste.Net Tv‘de yayınladığım Navigo videosunu izleyerek bu kart hakkında özet bir bilgi edinebilirler ama videoda anlattıklarımın üzerine pek çok yeni gelişme yaşandı ve pek çok güncelleme oldu, o yüzden yazının devamını okumanız bence önemli.
Haftalık Navigo, Paris’e gelen herkesin sahip olabileceği bir ulaşım kartı. Haftalık olduğu kadar Günlük ya da Aylık olarak doldurulabilen bu kartı havaalanlarında, tren garlarında ve neredeyse tüm metro ve RER istasyonlarının girişindeki gişelerde bulunan görevlilerden 5€ kart ücreti ödeyerek satın almanız mümkün. Paris’e uçakla gelecek olanlarsa Navigo’yu Charles de Gaulle Havalimanı‘nda RER girişinde gişelerinde. Orly Havalimanı‘nda ise sadece Orly 4 terminalindeki OrlyBus otobüs durağındaki gişede bulabilirler. Uçağınız Orly 1-2-3 terminaline iniyorsa, Orly 4’e giderek Navigo kartını almak için iki seçeneğiniz var: Ya OrlyVal‘e binerek Orly 4 terminaline geçmeniz gerekiyor ya da okları takip ederek Orly 4 Terminaline yürüyeceksiniz.
Benim önerim, uçağınız Orly 1 ya da Orly 2’ye iniyorsa Navigo kartı almak için Orly Val‘e binin, Orly 3’e iniyorsanız yürüyün; yolun sonuna doğru yürüyüşünüz dışarıdan devam ediyor; çok soğuk ya da çok sıcak olabilir ama toplamda en fazla 10 dakika sürecektir diye tahmin ediyorum. Orly 1-2-3’ten Orly 4 terminaline Orly Val ile nasıl gideceğinizi bu linkteki videoda tüm detaylarıyla görebilirsiniz. Pegasus’la geliyorsanız dert etmeyin, o Orly 4’e iniyor yani kapıdan çıkınca OrlyBus gişesinden Navigo Passe alabiliyorsunuz.
Navigo’nuzu alırken gişedeki memurdan ücreti karşılığında günlük, haftalık ya da aylık yükleme yapmasını talep edebiliyorsunuz, dilerseniz daha sonra bilet otomatlarından ya da Île de France Mobilités uygulaması üzerinden yüklemeyi kendiniz yapabiliyorsunuz. Haftalık kart Navigo Semaine (navigo sömen) olarak geçiyor. Gişe memurundan isterken “Bonjour, Navigo for one week please” diye İngilizce de söyleyebilirsiniz… Herkes için ayrı bir Navigo almanız gerekiyor…
Biletler ve Ulaşım kartları yazımda Paris ulaşımında fiyatlandırmanın 5 zone üzerinden değerlendirildiğini yazmıştım. Navigo kartında ise zone uygulaması yok ve son derece de hesaplı. O yüzden Paris’e gelecek olanların neredeyse hepsine bu karttan edinmelerini öneriyorum ama dikkat etmeniz gereken çok çok önemli bir konu var:
Haftalık ya da Aylık Navigo kartlarına yükleme yaptığınız zaman geçerlilik süresi 1 haftalık için 7 gün, 1 aylık için 30 gün üzerinden değil, Haftalık Navigo içinde bulunduğunuz Pazartesi’den Pazar’a, Aylık Navigo her ayın 1’inden 30’una (ya da 31’ine) kadar geçerli. Yani 15 Nisan’da Paris’e gelip 1 aylık Navigo yükletmek isterseniz 15 Mayıs’a kadar değil 30 Nisan’a kadar yükleme yapabiliyorsunuz. Aynı şekilde haftalık kart için, örneğin herhangi bir Çarşamba günü gelip bir sonraki Çarşamba’ya kadar kart yükletmeniz mümkün değil, Pazartesi yeniden yükleme yapmanız gerekiyor! Pazartesi de Salı da Çarşamba da Perşembe de yükleseniz Navigo kartınızı o hafta sonu bitimine, Pazar gününü Pazartesiye bağlayan gece yarısına kadar kullanabiliyorsunuz… Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri Paris’e geliyorsanız o günlerde karta sadece günlük yükleme yapabiliyorsunuz. Evet bu çok saçma ama ne yazık ki RATP böyle uygun görüyor…
O yüzden Paris’e geldiğinizde tarihe dikkat etmeniz ve iyi bir matematik hesabı yapmanız gerekiyor. Bu kartı 2-3 gün ve daha fazla süre için kullanabilecek olan herkese öneriyorum. Çünkü 1-5 zone 1 haftalık bir kart ile Charles de Gaulle Havalimanı, Orly Havalimanı, Disneyland Paris, Miniature France, Versay Sarayı, La Défense, Provins gibi Paris çevresindeki her yere bu kart ile sınırsız ulaşım imkanı sağlamış oluyorsunuz. Zaten RATP’nin özel havalimanı biletiyle sırf havalimanına RER-B‘yle gidip gelmesi 20€ civarı bir ücret olduğuna göre, kimi durumlarda neredeyse bir gün için bile bu karttan edinseniz kâra geçmiş oluyorsunuz. Üstelik tek tek biletlerle uğraşıp, yok o biletin geçerlilik süresi bitti, yok o aktarmadan sonra bu aktarma yapabiliyor muyuz, biletimi kaybettim gibi dertleriniz olmuyor. Bir kere bu karttan alıyorsunuz ve yükleme yaptığınız sürece yükleme yaptığınız zone’da (1-5 zone için konuşacak olursak Paris ve çevresinde her yerde) sınırsızca seyahat edebiliyorsunuz.
Gelelim ücretlendirmeye: Öncelikle bir kereye mahsus 5€ kart ücreti ödüyorsunuz, sonra da 1-5 zone için 1 Haftalık Navigo için 30,70€‘ya yükleme yaptırıyorsunuz. Aylık Navigo 1-5 zone içinse 86,40€ ödüyorsunuz. Günlük Navigo ise 1-5 zone 20,60€. Günlük Navigo çok hesaplı görünmüyor ama belki ilk geliş gününüz Pazar günüyse, haftalık Navigo alamayacağınız için Pazar günü şehre inip sonrasında da şehri gezecek olanlar için mantıklı olabilir. (Not: Paris Olimpiyatları döneminde fiyatlarda büyük bir artış bekleniyor).
Toplu taşıma aracına binerken mutlaka kartınızı makinelere okutuyorsunuz. Belediye otobüslerinin giriş kapılarında, arka kapılardan da binilebilen bazı körüklü otobüslerin de her kapısında kart okutma cihazları mevcut. Tramvaylarda da aynı durum geçerli. Kimisinde istasyon girişinde kimisindeyse tramvayın içinde kart okuma cihazları var, bunlara mutlaka her seferinde kartınızı okutmanız gerekir. Kartınızı cihaza okuttuğunuzda yeşil ışık yanıyor ve dijital bir ses duyuyorsunuz. Kartınız o zone içinde geçerli değilse kırmızı ışık yanıyor ve ikaz sesi duyuyorsunuz. Gerçi siz 1-5 zone kart alacağınız için böyle bir sıkıntınız olmayacak ama bazen doğru yükleme yapmış olsanız bile kart okumuyor ya da kabul etmiyor, o zaman tekrar deneyebilir ya da kendinizden emin bir şekilde doğrudan otobüse ya da tramvaya binebilirsiniz.
Metro ve RER istasyon girişlerindeki turnikelerin hepsinden kartınızı okutarak geçiyorsunuz. Doğru kart kullandığınız halde kazara kartınız okunmazsa gişedeki görevliden yardım istiyorsunuz, o size bir turnikeyi açıp geçmenizi sağlıyor. Bir de çok kısa aralıklarla kartı cihaza okutursanız ikinci okutmanızda kartınızı kabul etmiyor. Bu durumda biraz bekleyip tekrar denemeniz gerekiyor. Kimi istasyonların çıkışlarında da kart okutmanız gerekebiliyor…
Navigo’nun sevmediğim bir özelliği sadece ve sadece yetişkinler için olması, daha doğrusu Paris’i gezmeye gelen çocuklar ve öğrenciler için indirimli seçeneğinin bulunmaması. Paris toplu taşıma sisteminde 4 yaşından büyük herkesin bilete tabi olduğunu düşünecek olursak ve 4-11 yaş aralığındaki çocukların sadece indirimli tek bilet kullanma hakları olduğunu hesaba katarsak, çocuklarınız için ya tek tek bilet alarak toplu taşıma kullanmayı tercih edeceksiniz ya da 4 yaş ve üzeri çocuklarınız için de birer tane Navigo kartı almanız gerekecek. Çocuğunuz için bilet kontrolü yapılır mı, bir görevli sizi durdurup biletsiz yolculuk yapan çocuğunuza bilet sorar mı, o konuda bir şey söylemem mümkün değil. Ben olsam çocuklarım için de birer kart alır, dertsiz tasasız ve sınırsız toplu taşıma kullanır, huzur içinde Paris’i ve çevresini gezerdim. Ah bir de, çocuklar ve gençler için indirim yok dedim ama sadece hafta sonları ve resmî tatil günleri kullanılabilen Navigo Jeunes Week-end diye indirimli bir seçenek var, bu konuda ayrıntılı bilgi için Biletler ve Ulaşım Kartları yazıma bakmayı unutmayın lütfen.
Haftalık kart yüklemesinin Pazartesi’den Perşembe’ye kadar herhangi bir gün yapılabildiğini söylemiştim. Benzer şekilde, aylık Navigo yüklemesi her yanın 1’inden 19’una kadar yapılabiliyor. 20’sinden itibaren o ay için yükleme yapmanız mümkün değil ve söylediğim gibi hangi tarihte yaparsanız yapın aylık kartınız o ayın son gününe kadar geçerli.
Örneğin 2 ya da 3 hafta Paris’te kalacaksınız ve toplu taşımayı sık sık kullanmanız gerekiyor, o zaman ne yapacaksınız? Dediğim gibi öncelikle bu konu Paris’e hangi gün geldiğinizle ilgili. Eğer Pazartesi, Salı ya da Çarşamba günü gelmişseniz işiniz kolay. Önce 1 haftalık doldurup ilk Pazar’a kadarki ulaşımınızı sağlamış oluyorsunuz. Sonraki hafta için Pazartesi sabahı yükleme yapıp bir sonraki Pazara kadar ödüyorsunuz. En son hafta da ne gün gideceğinize bağlı olarak o haftanın ilk Pazartesi günü ya yeni yükleme yapıyorsunuz ya da Carnet, Mobilis gibi seçeneklerle yani tek tek biletlerle idare ediyorsunuz. Bu tamamen sizin ulaşım ihtiyaçlarınıza kalmış bir şey. O seçenekleri Biletler ve Ulaşım Kartları yazımda detaylı bir şekilde açıklamıştım. Bir de şöyle bir bilgi ekleyeyim. Paris’e Pazar günü geldiniz, Navigo kartınıza 1 günlük 1-5 zone yükelme yapıp o gün sınırsız seyahat edebilirsiniz, yine aynı gün, bir sonraki hafta için haftalık yükleme de yapabiliyorsunuz ve kafanız rahat ediyor… Tabii bunların hepsi hesap kitap konusu ve işin hesaplama kısmı size kalmış.
Aylık Navigo almaksa tamamen ayın ilk günleri gelenler için anlamlı olabilir. 1 ay Paris’te kalacak olup ayın ikinci ya da üçüncü haftasında Paris’e gelecek olanlara haftalık Navigo’yla idare etmelerini öneriyorum. Hangi kartı almalıyım, hangi yüklemeyi yapmalıyım diye bana sormanız aslında boşuna, çünkü bu konuda “ne kadar süre Paris’te kalacağınıza, hangi tarihte gelip hangi tarihte gideceğinize, nereleri gezeceğinize, toplu taşıma kullanma ihtiyacınıza” bağlı olarak tamamen kendiniz karar vermeniz gerekiyor.
Navigo almadan önce, Paris’e gelirken yanınızda bir vesikalık fotoğraf getirmeyi ihmal etmeyin sakın. Yoksa 5€ verip otomatik fotoğraf çektirme kabinleride fotoğraf çektirmeniz gerekir. Boyut olarak 25mm x 35mm olacak şekilde önceden keserseniz kartı aldığınızda plastik yuvanın içini kaydırarak açıp doğrudan resim bölümüne özel etiket yapışkanı ile yapıştırıp kullanmaya başlayabilirsiniz. Bir de kaleminiz olursa iyi olur, çünkü üzeri isimsiz kartlar teorik olarak ceza sebebi. Önce soyadınızı, sonra adınızı yazıp kartınızı güvenle ve huzur içinde kullanabilirsiniz. Hem böylelikle sonraki gelişlerinizde de Navigo’nuza yükleme yapıp kullanmanız da mümkün olacak, kendinizi daha bir Parisli gibi hissedeceksiniz. Bu arada, bu yazının başında yer alan örnek Navigo kartı sahibi arkadaşım Ayben‘e kartını ve resmini kullanmama izin verdiği için teşekkür edeyim 🙂 Kendisi birkaç kez Paris’e ziyaretimize geldi, her seferinde bu karta yeni yükleme yapıp kullandı; gelecekteki ziyaretlerinde de kullanmaya devam edecek 😉
Navigo tasarımları -yanılmıyorsam- 2015’te ve sonrasında 2018’de değişti. Elinde halen eski Navigo olanlar endişelenmesinler, o kartlarınız (yanlış bilmiyorsam) 10 yıl geçerli, Paris’e geldiğinizde doğrudan otomatlara gidip ya da mobil uygulama üzerinden kendiniz yükleme yapabiliyorsunuz.
Kartınızı kaybettiğinizde ise ne yazık ki yenisiyle değiştirmiyorlar. Değiştirilebilir olan kartlar Fransa’da oturma izni olanların alabildiği yıllık Navigo kartları ki o konu turistleri pek ilgilendirmiyor.
2- Navigo Easy – Kontörlü Navigo
Haftalık Navigo size uymuyorsa, diğer bir seçenek olarak sunulan Navigo Easy Kartı, Haziran 2019 itibariyle kullanılmaya başlandı ve eski karton bilet Ticket+ yavaş yavaş kullanımdan kalktığı için, Paris’e geldiğinizde bu karttan edinmeniz gerekecektir. Ben bu kartı hiç kullanmadım ama yine de kartın avantajları hakkında kısaca bilgi vermek istiyorum: Navigo Easy kartının Haftalık ya da Aylık Navigo ile ilgisi yok aslında. Navigo Easy tek kullanımlık biletleri ortadan kaldırmak için düşünülmüş bir sistem, bizdeki İstanbulkart gibi düşünebilirsiniz. 2€ ödeyerek gişelerden ya da bazı otomatlardan alabileceğiniz bu karta dilerseniz gişeden, dilerseniz otomatlardan, dilerseniz de Île de France Mobilités cep telefonu uygulaması aracılığıyla yükleme yapabiliyorsunuz. Tek tek ya da 10’luk yükleme yapmak mümkün olduğu gibi, dilerseniz RoissyBus ya da OrlyBus bileti gibi biletleri yükletebiliyorsunuz. Uygulama üzerinden yükleme yapabilmek önemli, çünkü bazen otomatların önünde öyle bir kuyruk oluyor ki inanamazsınız…
Ah bu arada, şöyle tuhaf bir bilgi paylaşayım: Navigo Easy, tuhaf bir biçimde Charles de Gaulle Havalimanı‘na giden RER trenlerinde geçmiyor, yani mesafeye göre belirlenen fiyatlı biletleri Navigo Easy’ye yükleyemiyorsunuz. Buna rağmen bir günlük Navigo, Navigo Jeunes Week-end de yüklemeniz mümkün. Karman çorman işler 🙂
Tek bir bilet yüklerseniz, 1-2 zone, yani Paris’in merkezinde kullanmak için 2,15€ ödüyorsunuz, 10’luk yükleme yaparsanız 17,35€ ödüyorsunuz, yani tek bilet 1,73€ olmuş oluyor. 4-10 yaş arası çocuklar için alacağınız Navigo Easy kartına tek yükleme yapamıyorsunuz, 10’luk yükleme içinse 8,65€ ödüyorsunuz, yani çocuğunuzun tek bir bileti 0,86€‘ya gelmiş oluyor. 4 yaşından küçük çocuklar içinse ulaşım ücretsiz.
Bu karta herhangi bir fotoğraf yapıştırılmıyor, adınızı da yazmıyorsunuz. Dolayısıyla bu kart anonim olarak kullanılabilir yani başkasına kartınızı ödünç verebilirsiniz ama aynı seyahat için aynı kartı kullanamıyorsunuz, herkesin ayrı ayrı Navigo Easy kartı olması gerekiyor.
Navigo Easy ile ulaşım araçları arasında aktarma yapabilirsiniz ama aktarmalarda durum tabii ki karışık
Bu ulaşım araçları arasında ilk okutmanızdan sonra 90 dakika içinde ücretsiz aktarma yapbiliyorsunuz ama ilginç bir şekilde, metroya bindikten sonra aynı biletle otobüse binemiyorsunuz ya da otobüs yolculuğu sonrası metro ya da RER’e aktarma da yok. Garip ama öyle… Ayrıca metro ve RER aktarmaları için turnikeden çıkmamanız gerekiyor, aktarma sadece istasyonlar arası iç koridorlarda dolaşıp indi-bindi yapmak için; yoksa herhangi bir metro ya da RER turnikesinden çıkıp sonra size tanınan sürede başka bir metro ya da RER turnikesinden giriş yapamıyorsunuz. Diyorum ya karışık işler 🙂 Ah bir de Noctilien – gece otobüslerinde bilet aktarması geçerli değil. Montmartre Füniküleri için de aktarma yok…
…
Sanırım Navigo konusu artık biraz daha açığa kavuşmuştur. Eğer deli gibi müze gezmeyecekseniz artık Paris Pass, Paris Museum Pass, Paris Pass Lib’ ve Paris Visite Pass‘lerin pek o kadar anlamı kalmadı gibi. Bunu biraz da zaman gösterecek, belki o kartlar da yeni fiyat politikaları geliştirirler.
“Biletler ve Ulaşım Kartları” konusunda diğer seçenekler hakkında detaylı bilgi için bu linkteki yazıyı okumayı ihmal etmeyin lütfen.
Keyifli geziler, keyifli keşifler
Ek Bilgi: Île-de-France Mobilités Cep Telefonu Uygulaması:
2019’dan itibaren cep telefonu uygulaması Île-de-France Mobilités ile artık Navigo’yu cep telefonunuza indirip doldurabiliyor ve klasik Navigo’nun geçtiği her yerde kullanabiliyorsunuz. Île-de-France Mobilités uygulaması, klasik Navigo kartının tüm özelliklerini içinde barındırıyor. Keşke hiç kart satın almakla uğraşmadan doğrudan uygulama üzerinden işlem yapılabilseydi ama tıpkı İstanbulkart gibi düşünebilirsiniz; uygulamayı aktive etmek için kartın kendisine ihtiyacınız var ve ara sıra yeniden okutmanız gerekebiliyor. O yüzden kartınızı yanınızdan ayırmamanızı öneririm.
Île-de-France Mobilités uygulaması sadece NFC özellikli cep telefonlarında kullanılabiliyor, her telefona tek bir Navigo yükleniyor, yani klasik Navigo gibi kişiye özel.
Eğer NFC özellikli bir cep telefonuna sahipseniz Android Vianavigo uygulamasını ya da IOS Vianavigo uygulamasını cep telefonunuza indiriyorsunuz ve üyelik oluşturuyorsunuz. Sonrasında da ihtiyacınız olduğu zaman “achat” (aşa) yazan yerden ilerleyerek 10’lu carnet ya da günlük, haftalık, aylık Navigo satın alma işlemini gerçekleştiriyorsunuz. Aşağıdaki videoyu izleyerek telefonunuza Navigo yüklemesini nasıl yapacağınızı görebilirsiniz. Videodaki örnekte 10’luk carnet gösterilmiş ama siz “Forfait Navigo Semaine” yazan yeri seçerseniz haftalık kart yüklemenizi gerçekleştirebilirsiniz.
Yüklemeyi yaptıktan sonra yukarıdaki yazıda belirttiğim klasik Navigo gibi, hatta çok daha rahat ve konforlu bir şekilde Île-de-France Mobilités‘yi cep telefonunuzdan kullanabilirsiniz.
Fransızca bilenler içinse Île-de-France Mobilités hakkında ayrıntılı bilgi bu linkte mevcut.