Fransa’da Ev Satın Alma ve Ev Kiralama

(Son Güncelleme: 02.04.2024) Dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan Paris’te, Fransa’nın en güzel kıyı kenti Nice’te ya da Fransa’nın birbirinden güzel diğer köşelerinde yaşamak, pek çok kişi gibi sizin de hayaliniz, hatta hayalden öte, kısa süre içinde hayata geçireceğiniz yaşam projeniz olabilir. Yaşamayı düşünmüyorsanız bile yurt dışında emlak yatırımı yapmak  üzere  bir arayış içinde olabilirsiniz. Ben de bu nedenle bu yazıda, “Paris ve Nice başta olmak üzere Fransa’da emlak satın alırken ya da ev kiralarken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir, yasal süreç nasıl işler?” ve en önemlisi “tüm bu karmaşık süreçte profesyonel destek alabileceğimiz, güvenilir, Türkçe bilen emlakçı ya da emlak danışmanı var mı?” gibi pek çok sorunun yanıtını bulabileceğiniz bu yazıyı hazırladım. Dilerseniz Fransa’da Ev Satın Alma, Ev Kiralama ve Yurt Dışında Emlak Yatırımı üzerine  Tavsiyeler olmak üzere üç ana başlık üzerinden soru-cevap şeklinde ilerleyelim:

1 – FRANSA’DA EV SATIN ALMA:

Bir yabancı olarak Fransa’da ev satın almak ya da herhangi bir mülk edinmek mümkün mü?
Elbette mümkün. Yeter ki paranız olsun 🙂 Teorik olarak kendi imkanlarınızla ev bulup satın almanız mümkün olsa da hem yabancı dil sorunu hem Fransız kanunlarının farklılıkları ve karmaşıklığı hem Fransa’da emlak piyasasının hareketliliği nedeniyle evlerin çok hızlı bir şekilde el değiştirmesi ve buna bağlı olarak uzaktan uzağa iş halletmenin güçlüğü nedeniyle bir emlakçıya ya da emlak danışmanına ihtiyacınız olacaktır. Fransızlar ev almayı önemli bir proje olarak gördüklerinden, uygun fiyatlı bir evin anında kapılacağını belirtmeliyim. Bu nedenle ev satın almak gibi önemli bir kararda size A’dan Z’ye yardımcı olabilecek bir profesyonel tarafından yardım almanız çok önemli..

Dil sorununuz yoksa herhangi bir emlakçıya ulaşıp size yardımcı olmasını isteyebilirsiniz ama türkçe iletişim kurabileceğiniz güvenilir bir emlakçı arayışındaysanız size önereceğim isimler olacaktır. O nedenle Fransa’nın hangi şehrinde ev almayı, emlak yatırımı yapmayı düşünüyorsanız bana ahmet@pariste.net mail adresimden ya da iletişim sayfamdaki sosyal medya hesaplarım üzerinden ulaşabilirsiniz. Ben de beklentinizi anlayıp ona göre doğru kişilere yönlendirmek için gerekeni  yapacağım.

Fransa’da mülk edinmek, ev almak oturma izni garantisi sağlar mı?
Paris’te (daha doğrusu Fransa’da) mülk edinmek oturma iznini garantileyeceğiniz anlamına gelmiyor ama oturma izni almanız için elbette bir avantaj sunar. Edindiğiniz mülke ek olarak başka gelir kaynaklarınızın da olması gerekiyor. Fransa’da ya da başka bir AB ülkesinde oturma izniniz varsa zaten mesele kalmıyor ama sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıysanız  önce mülk edinerek, sonra  gelir kaynaklarınızı belirterek Fransa’da uzun süreli oturum için başvurmanız mümkün.

Paris’te ev almak için hangi bölgeleri tercih etmeliyiz?
Bu sorunun yanıtı tamamen kişisel. Her şeyden önce bütçeniz ve beklentilerinize göre bir tercih yapmanız gerekiyor. Bütçenizi belirledikten sonra, yatırım için mi yoksa oturmak için mi ev almak istediğiniz önemli. Yatırım içinse Paris’in gelişme potansiyeli yüksek, iyi kira getirisi olabilecek yerleri tercih edebilirsiniz. Yaşamak için ev alıyorsanız nezih bir bölge olmasını isteyeceksiniz haliyle.

“Paris’te Nerede Kalınır?” yazımda da belirttiğim gibi benim hayatım Paris’in batı tarafında geçtiğinden bu kısmı daha çok sevsem de siz farklı nedenlerle Paris’in farklı farklı köşelerinde çok daha keyifli bir yaşam kurabilirsiniz. Ben Paris’in turistik merkezinde 1-2-3-4-6-7-8-9-16 ve 17. arrondissement‘larda vakit geçiriyorum daha çok. 5-14 ve 15 arrondissement’lar güzel olsa da niyeyse o taraflara yolum düşmüyor. 10. arrondissement’ın kuzeyine doğru çıktıkça benim hoşuma gitmiyor, 11. ve 12. arrondissement’ın da güzel yerleri var kötü yerleri var, 13-19 ve 20 arrondissement’lara karşı -çok güzel yerleri olsa da- mesafeliyim. 18. arrondissement’ın da sadece Montmartre Tepesi kısmını seviyorum, diğer bölgeleri bana uymuyor. Ama dediğim gibi her arrondissement’ın güzel tarafları var, güzel olmayan tarafları da. Tabii Paris’te ev ararken sadece périphérique – periferik içine bakmak zorunda değilsiniz elbette. Özellikle Grand Paris Projesi‘nin hayata geçirilmesiyle birlikte Paris büyük bir transformasyon geçirmeye başladı. Birkaç yıl içinde Paris’te periferik dışındaki bölgenin bir kısmı da Paris merkezi olarak anılmaya başlanacak; bu da oradaki ev fiyatlarının yavaş yavaş yükselmeye başlaması demek 😉

Örneğin ben Paris’teki on yılım boyunca Avrupa’nın en büyük finans merkezi olan Paris La Défense‘ın Courbevoie tarafında oturdum; oralar gayet nezih yerler, üstelik Champs-Elysées‘ye toplu taşımayla ulaşmak, kapıdan kapıya sadece 15 dakika sürüyor. Aynı şekilde hemen yakındaki Puteaux, Saint Cloud, Rueil Malmaison gibi bölgeler de aile yaşamları için ideal yerler. Hele ki iyi bir bütçeniz varsa Le Vésinet – Le Pecq, Saint Germain en Laye, Maisons – Laffitte gibi yerlerde rüya gibi evler alabilirsiniz; cennet gibi bir hayatınız olur. Paris’te mülk edinecek yerler buralarla sınırlı değil elbette. Dediğim gibi siz bütçenizi ve beklentilerinizi belirleyin, idealinizdeki evi bulmak emlakçınızın uzmanlığına kalmış 😉

Nice’te yaşamak için nereler önerilebilir?

Nice‘in merkezi, özellikle Avenue Jean Medicin çevresi en hareketli yerler diyebiliriz. Ama Nice Garı çevresi profil olarak biraz karışık. Tramvay yolu  boyunca garın kuzeyine doğru da mütevazı ve sakin  bir yaşam için düşünülebilecek yerler. Şehrin tarihi bölümü olan Vieux Nice / Vielle  Nice de ilk bakışta çok büyüleyici  geliyor ama dip dibe yığılmış olan o eski binalarda uzun süre yaşamak bir süre sonra insanı boğabilir gibi geliyor bana. Tabii bu tamamen hayattan ne beklediğinize bağlı. Bütçeniz uygunsa Nice’in Carré d’Or olarak geçen şık bölgesinde yaşamak da keyifli olabilir.  Port Lympia çevresi de son derece keyifli, tepelere çıktıkça manzara büyüleyici bir hal alıyor ama benim favorim, Nice’in sahil kesimi, Promenade des Anglais olarak geçen bölüm. Promenade des Anglais ile birinci ya da ikinci paraleli oldukça keyifli yerler. Örneğin, yukarıdaki videoyu izleyerek Promenade des Anglais de bulunan, rüya gibi bir teras katını  gezebilir,  Nice’te yaşam ve Promenade des Anglais’de yaşanan hayatlar konusunda fikir edinebilirsiniz. Tabii böylesi gösterişli evler olduğu gibi son derece mütevazı evlere sahip olmak ya da kiralamak da mümkün. Örneğin ben, yukarıda izleyeceğiniz bu  evin olduğu  mahallede oturuyorum 😉

Sonuç  olarak lüks, mütevazı ya da öğrenci işi bir ev arayışınız varsa bana yazmanız yeterli. Ayrıca  Côte d’Azur kıyıılarında Villefranche sur Mer, Beaulieu sur Mer, Cannes, Monaco, Antibes, Menton gibi birbirinden güzel daha pek çok yer var. Siz yeter ki isteyin…

Paris’te ve Nice’te ev fiyatları nasıl?
Paris dünyanın en cazip metropollerinden biri olduğu için haliyle ev fiyatları da ortalamanın üzerinde ama Paris’te bir mülk edindiğinizde paranız euro olarak değerini korumuş oluyor. Ayrıca Grand Paris Projesi sayesinde şehir hızla gelişirken bir yandan da değerleniyor. Tabii bu değerlenmeyi Türkiye’deki gibi ev fiyatlarının akıl dışı iniş çıkışları gibi düşünmeyin. Daha istikrarlı, euro bazlı garantili bir yatırım gibi değerlendirin lütfen.

Paris’te ev fiyatları metrekare değeri üzerinden hesaplanıyor. Paris merkezi için düşünecek olursak çok kabaca minimum 10-12 bin euro, Paris’in yakın çevresi için de 6-10 bin euro gibi düşünebiliriz. Tabii daha iyi semtlerden eviniz olsun isterseniz metrekare fiyatı 15-20 hatta 25-30 bin euro bile olabilir. Evin konumu, cephesi, nitelikleri, bulunduğu kat, metroya yakınlığı ve daha pek çok kriter, sahip olmak istediğiniz evin metrekare fiyatını belirleyen unsurlar haliyle. Dolayısıyla, İstanbul’la kıyaslayacak olursak, İstanbul’da iyi bir semtte 100 metrekare bir daireniz varsa, burada o evin karşılığı olarak Paris merkezinde 30 metrekare, Paris’in biraz dışına çıkarsanız 50 metrekare bir daire alabilirsiniz ve Paris koşullarında 50 metrekare bir ev “büyük ev” olarak algılanıyor 🙂 Tabii Paris’te metrekare ölçüleri brüt değil her zaman net rakam üzerinden konuşuluyor ve dediğim gibi bu söylediğim fiyatlar üç aşağı beş yukarı rakamlar; yoksa pek çok kritere göre fiyat yukarı fırlayabiliyor ama aşağı indiğini hiç görmedim ben 🙂 50 metrekare üzeri bir daire almaya gücünüz varsa zaten zenginsiniz demektir…

Tabii Nice’te fiyatlar biraz daha makul. Özellikle Promenade des Anglais’de denize sıfır evler için fiyatlar uçmuş olmakla birlikte ortalama ayarda bir ev için metrekare fiyatına 6 bin Euro ile 8 bin Euro arasında diyebiliriz. Tabii fiyatlar deniz manzarasına, toplu taşımaya yakınlığa ve evin genel durumuna bağlı olarak değişiyor….

Fransa’da ev satın almak istediğinizde banka kredisi kullanmak mümkün mü?
Fransa’da yaşamıyor olsanız da, eğer gelirlerinizi ve mal varlığınızı kanıtlayacak sağlam belgeleriniz varsa Fransa’daki bir bankadan konut kredisi almanız mümkün. Üstelik Fransa’daki kredi faizlerinin Türkiye’ye göre çok daha avantajlı olduğunu hesaba katacak olursak, Paris’te ev alıp kredisini de Fransa’daki bir  bankadan çekmeyi başardığınızda daha da kârlı oluyorsunuz.

Tabii bir  yabancı olarak Fransa’daki bir bankadan emlak kredisi alabilmek o kadar kolay değil. Fransa’da uygun banka kredisi bulma konusunda hizmet veren ve portföylerinde pek çok banka bulunan, “courtier” (kurtiye ya da  kuğtiye) olarak  adlandırılan bir  meslek var. Belki bir courtier bularak kredi işinizi çözmeyi deneyebilirsiniz.

Fransa’da ev satın alma masrafları neler?
Her şeyden önce Fransa’da konut (emlak) satın alma işlemi tapu dairesi değil noter aracılığıyla yapıldığı için, konut bedeline bağlı olarak değişen %7 – %9 oranında bir noter masrafı oluyor. Ayrıca emlakçı komisyonu olarak da yine alacağınız evin değerine göre belirlenecek, yine benzer oranda değişen bir komisyon ödemeniz gerekiyor ama Fransa’da emlakçılık Türkiye’deki gibi sadece ev bulmak için aracı olma işi değil, bundan çok daha fazlası. Çünkü o kadar karmaşık bir yasal prosedür var ki tüm bu süreçte hata yapmamanız için emlak danışmanınız aldığı komisyonu -bence- kuruşu kuruşuna hak ediyor.

Fransa’da ev satın almak ve mülk edinmek için yasal süreç nasıldır ve ne kadar sürer?
Fransa’da aradığınız evi bulup satın almaya karar verdiğinizde “Promesse de Vente” (promes dö vant ya da pğomes dö vant) olarak geçen bir ön sözleşme imzalanıyor. Bu aşamada belirlenen miktarda bir kaparo ödemeniz gerek. Bundan sonraki aşamada sizin Paris’te olmanıza gerek kalmıyor, yasal süreç emlakçınızla noter arasında devam ediyor.

Biz Türkler için işin tek sevimsiz yanı ilk imza atıldıktan sonra, anahtarın teslim alınması aşamasına kadar geçen sürenin yaklaşık 2,5 – 3 ay olması! Tabii bu sadece sistemin yavaşlığından değil, tüm detayların titizlikle incelenmesinden kaynaklanıyor. Evin durumuna dair tüm raporlar gözden geçiriliyor, eksiği gediği inceleniyor. Örneğin önümüzdeki dönemde apartmanda yapılacak olası ağır masraflarla ilgili bilgi sahibi olma şansınız oluyor. Evin tesisat durumu, sel ve deprem riski gibi detaylar inceleniyor. İşte bu aşamada emlakçı önem kazanıyor, çünkü emlakçınızın sizi bu detaylar konusunda bilgilendirmesi önemli, yoksa hiçbir şey bilmeden, tamamen şansa bir ev almış olursunuz; kendi başınıza ucuz ev aldığınızı zannedip ileride büyük masraflarla karşılaşabilirsiniz.

Biz de Ekim 2012’de Paris’teki evimizi satın almaya karar verdiğimizde, kredimizin kısa sürede çıkmasına sevinmiş, anahtarımızı birkaç gün içinde alacağımızı sanmıştık ama yaklaşık 3 ay süreceği söylendiğinde bir türlü inanamamıştık 🙂 İnsan bir süre sonra ev satın aldığını unutuyor, yaklaşık 3 ay sonra emlakçınız size işlemin tamamlandığını haber verdiğinde siz en başa dönüp yeniden seviniyorsunuz 🙂 Biz anahtarı elimize aldığımızda Ocak 2013’e gelmiştik… 2021 yazındaki bir başka emlak işimiz ise iki ayda tamamlanınca daha da mutlu olduk ve bu süreçte noteri ve bankayı o kadar çok sıkıştırdık ki ancak bu kadar hızlı ilerleyebildik 🙂

Sizin de emlak işinizde güzel haber geldikten sonra ikinci imza, anahtar teslimi aşamasında oluyor ki bu aşamada imza için Fransa’da olmak zorunda değilsiniz, artık emlak alım satımında imza işleri uzaktan yapılabiliyor (banka kredisindeyse bu geçerli değil). Bizdeki tapu senedi yerine geçen “Titre de Propriété” (titr dö propriete ya da titğ dö pğopğiete) belgenizi noterden teslim alıyorsunuz. Sıradan bir A4 kağıdı üzerinde yazılmış bu imzalı belgenin bir tapu senedi yerine geçtiğini gördüğünüzde sakın şaşırmayın. Biz de böyle basit bir A4 kağıt elimize tutuşturulduğunda o zamanki acemiliğimizle buna inanamamış, “bu gerçekten tapu senedi mi” diye emin olmak için Fransızca hocamıza sormuştuk 🙂

Fransa’da ev sahibi olan birinin bundan soraki maddi yükümlülükleri nelerdir?
Fransa’da bir ev sahibi olduysanız, öncelikle hayırlı uğurlu olsun. Eh mülk sahibi olunca haliyle bundan sonra her yıl düzenli olarak devlete ödemeniz gereken iki vergi kaleminiz oluyor: Bunlardan birincisi “Taxe Foncière” (taks fonsier) ikincisi ise “Taxe d’Habitation” (taks dabitasyon). Birincisini emlak vergisi, ikincisini şehir vergisi gibi düşünebilirsiniz ve tahmin edeceğiniz gibi ödeyeceğiniz rakamlar evinizin bulunduğu bölgeye göre değişiyor. Evinizin bulunduğu bölgede var olan şirketlerin ödediği vergi miktarına, evinizin büyüklüğüne göre vergi ödüyorsunuz. Yani aynı büyüklükteki iki ayrı bölgedeki evin vergileri birbirinden farklılık gösterebiliyor..

Mülk sahibi olarak Taxe Foncière’i her halükarda siz ödeyeceksiniz ama evinizde bir kiracı oturuyorsa Taxe d’Habitation’u siz değil kiracınız ödeyecek. Bir de apartmanın türüne göre ödenecek apartman aidatları vb gibi düzenli masraflar olacaktır haliyle. Evinizi kiraya verecekseniz bu masrafların bir kısmı kiracının, bir kısmı da sizin yükümlülüğünüzde oluyor.

Evinizi alırken bölgenin ilerideki yatırım endeksine, evin aidat ücretine, emlak vergisine, copropriété geçmişine, güneşi görme açısına ve daha bir çok özelliğe dikkat etmeniz gerekiyor.

Evinizde tadilat gerektiğinde:
Her şeyden önce şunu baştan kabul etmelisiniz: Fransa’da el işçiliği ve işçilik bedeli çok yüksek. O yüzden satın alacağınız evin, ne kadar masrafsız olursa o kadar kârlı olduğunu hesaba katmalısınız. Hiç unutmam, mutfakta bulaşık makinesi bağlatmak istediğimiz pvc boruya gider açtırmak için bir usta bizen 700 Euro istemişti de gözlerimiz yuvalarından fırlamıştı. Sonra başka bir ustaya bu işi 400 Euro’ya yaptırınca mutlu olmuş, aklımız başımıza gelince de neden o kadar mutlu olduğumuza şaşırmıştık 🙂

2 – FRANSA’DA EV KİRALAMA:

Garantör Nedir? Ev kiralamak için gerekenler:
Fransa’da ev kiralamak için ilk ihtiyacınız olan şey bir “garanteur” (garantör ya da gağantöğ) yani KEFİL olacaktır. Kefiliniz olmadan ev kiralamanız neredeyse imkansız. Kiralayacağınız evin aylık kira bedelinin aylık hane gelirinizin üçte birinden fazla olamayacağını da unutmayın lütfen. Eğer geliriniz yoksa, örneğin öğrenciyseniz, bu kez garantörünüzün geliri için “üçte bir” kriteri devreye giriyor. Ya da öğrenci olarak kefilsiz ev tutmak istiyorsanız en az bir yıllık kira bedelinin bankanızda bloke olması gerek; bu durumda bir anlamda bankanız size kefil olmuş oluyor; tabii bankanızı ikna edebilirseniz. Bireysel garantörü olmayanlar için, bazı durumlarda belli kurum ve kuruluşların da garantör olması söz konusu. Elbette bunlardan özel (şirket) olanlar, belirli bir ücret karşılığında kefil oluyor…

Paris’te kirada oturmak için ideal semtler nereler?
Bu konuda Fransa’da Ev Almak bölümündeki semt ve bölge önerilerine bakabilirsiniz ama sonuçta ev sahibinin bir evi vardır, kiracınınsa bin tane evi 🙂 O yüzden ev kiralama işi biraz daha rahat bir konu. Örneğin biz Paris’e ilk yerleştiğimizde iki ay şirket lojmanında kalmış, sonra kiralık evimize geçmiş, üç-dört ay sonrasında da evi boşaltıp kendi evimize geçmiştik. 2022 başında önce İstanbul’a dönünce evi satıp Nice’ten ev aldık. Bir buçuk yıl İstanbul’da kaldıktan sonra Temmuz 2023 itibariyle  Nice’teki eve yerleşerek yeni bir hayata başladık. Tüm bu süreçte Fransa’da satın alma ve kiralama konusunda epey bir deneyim sahibi oldum 😉

Ev kiralarken evin durumuna dikkat etmek kadar metro istasyonuna yakınlığı hayati önem taşıyor bence. Eğer herhangi bir metro, RER ya da banliyö treni istasyonuna yakınsanız sırtınız kolay kolay yere gelmez, her yere kolayca ulaşabilirsiniz.

Dediğim gibi ben Paris’in batı tarafını daha çok seviyorum ama doğu tarafında da yaşamak için çok güzel yerler var. En iyisi buraya yerleşmeden önce gelip -benim yaptığım gibi- ön keşif turuna çıkmak ve şehrin altını üstüne getirmek. Bir yerler içinize siniyor zaten. Bütçenizi ve beklentilerinizi belirledikten sonra idealinizdeki evi bulması için işin geri kalan kısmını emlak danışmanınıza bırakmak da yükünüzü hafifletecektir haliyle.

Nice için konuşacak olursak yine bu yazının Fransa’da ev satın almak bölümünde önerdiğim bölgeleri önereceğim. Hatta kişisel olarak, “denize ne kadar yakın, o kadar iyi” diye de altını çizeyim 😉

Paris’te ve Nice’te kiralık ev fiyatları nasıl?
Pahalı 🙂 Dediğim gibi İstanbul’da iyi bir semtte ortalama 100 metrekare bir ev için ödediğiniz kira karşılığı Paris’in turistik merkezinde 25-30 metrekare, biraz dışarı çıktıkça 50 metrekare bir evde oturabilirsiniz sanıyorum ve yine dediğim gibi Paris’te 50 metrekare bir ev “büyük bir ev“dir 🙂 1+1 düzgün bir ev için 1200-1500 euro civarında bir rakamı gözden çıkarmalısınız. Tek göz odalı 10-15 metrekarelik “ev”ler de var haliyle ama yine de 650-700 euro’dan aşağı ev bulmak neredeyse imkansız. Zaten dediğim gibi, insan gibi yaşamak istiyorsanız aylık ev kirası için ayıracağınız bütçe -bence- 1000 euro ve üzeri olmalı; ne kadar yukarı çıkabilirseniz o kadar güzel bir evde oturursunuz.

Nice için 30-50 metrekare arası 1+1 “normal” bir ev için 750-1200 Euro arası fiyatları konuşabiliriz. Deniz’i biraz görüyorsa evin fiyatı artıyor, lebideryaysa fiyatlar bambaşka oluyor. Yani rakamlar evin büyüklüğüne, yerine, konumuna, durumuna, kaçıncı katta olduğuna, asansörlü olup olmadığına ve daha pek çok kritere göre değişiyor. Benim söylediğim rakamlar sadece fikir vermesi açısından.

Bir de Temmuz 2019 itibariyle Paris Belediyesi, tüm Paris’te geçerli olmak üzere kira bedellerini sınırlamak ve belli bir standarda oturtmak için yeni bir kanun çıkardı. Henüz kanunun detaylarını bilmiyorum; eğer merak eden olursa kira standardizasyonu hakkında bu linkten bilgi edinebilir.

Fransa’da ev kiralama süreci nasıl işler?
Kendi çabanızla ev bulmaya çalışabilirsiniz, teorik olarak bu mümkün elbette ama takdir edersiniz ki oldukça çetrefilli bir arama süreci ve evi görmek için randevu organize etmek düşündüğünüz kadar kolay değil, pek çok kişi kiralık evleri görmek için pek çok insan sırada bekliyor 🙂 O nedenle emlakçınızın sizin için arama yapması, randevu ayarlaması ve kira pazarlığı yapması önemli bir danışmanlık hizmeti.

Siz evi beğendiniz, tutmak da istiyorsunuz ama siz evi sevdiniz diye ev sahibiniz de sizi sevecek diye bir şey yok 🙂 Pek çok adayla birlikte sağlam bir dosya hazırlamak zorundasınız. Yani evi tutmak için ideal bir kiracı adayı olduğunuzu ispatlamanız gerekiyor. En önemli belge de elbette ki gelir durumunuzu gösteren belgeler olacak haliyle. Ev sahipleri, adayların dosyasını inceledikten sonra en güvendikleri adayı kabul ediyorlar. Çünkü Fransa’da evi tutana kadar kral ev sahibi, ev tutulduktan sonraysa krallık tacı kiracıya geçiyor 🙂

Fransa’da ev kiralama masrafı, kiracının hakları ve yasal yükümlülükler:
Kiracı olarak kabul edildiğinizde haliyle bir kontrat yapılıyor. Eğer bir emlakçıyla çalışıyorsanız zaten ev sahibinizi hiç görmüyorsunuz bile. Genellikle en az bir ya da iki kira bedeli kadar depozito ve yine en az bir ya da iki kira bedeli kadar da komisyon ödemeniz gerekiyor. Özellikle belirli kriterleri karşılayan öğrenciler için depozito konusunda destek sağlayan kuruluşlar varmış; o detayları ev kiralama konusunda size yardımcı olacak olan emlak danışmanınız biliyor. Sonuçta onun uzmanlık alanı bu 😉

Evinize yerleştikten sonra içeride tadilat ve değişiklik yapmak istediğinizde mutlaka ama mutlaka ev sahibinizden izin almanız gerekiyor. Ev sahibiniz tadilata ikna olmalı ve masrafın kimin tarafından karşılanacağı ise en baştan belirlenmeli. Evi güzelleştirmeye yönelik bir tadilat yapılacaksa genelde bu sizin cebinizden çıkıyor, eğer teknik bir konuda acil bir tadilat yapılması gerekiyorsa bu demirbaştan sayılıyor ve masrafı ev sahibi üstleniyor. Bu tamamen aranızdaki anlaşmaya bağlı. Bu konularda emlak danışmanınızla muhattap olmanız her zaman için en hayırlısı gibi geliyor bana.

Yıllık kira artışı ise devletin belirlediği rakamlar üzerinden yapılıyor; bizdeki TEFE – TÜFE artışı gibi düşünebilirsiniz. Evden çıkmak istediğinizdeyse bunu en az üç ay önceden haber vermeniz gerekiyor. Tabii bu söylediğim eşyasız / boş olarak kiralanmış evler için geçerli. Eşyalı kiraladığınız evlerde, çıkmadan önce haber verme süresiyse bir ay. Evi boşaltırken de emlakçınız gelip evin durumunu inceliyor ve depozitonuzun tam olarak geri verilip verilemeyeceğini tespit ederek “état des lieux” (eta de liyö) adında bir tutanak hazırlıyor. Evi ilk teslim aldığınız gibi geri teslim ederseniz depozitonuzun tamamını da geri alıyorsunuz doğal olarak.

3- FRANSA’DA EV SATIN ALMA ve EV KİRALAMA KONUSUNDA BAZI TAVSİYELER:

– Eğer yatırım amaçlı bir ev alıyorsanız seçeceğiniz bölge yatırım değerinizin euro cinsinden korunması ve mümkünse kâr getirmesi açısından seçiminizi çok doğru yapmanız gerekiyor. Tabii kimse size kâr garanti edemez ama satın alacağınız evin ederi kadar para ödemeniz yatırıma iyi bir başlangıç yapmanız için en doğru adım olacaktır. Eğer oturmak için ev alıyorsanız da evinizin değerini koruması, ödediğiniz paranın yaşam kalitenizin tam karşılığını vermesi açısından önemli.- İster satın almak kiralamak için olsun, seçeceğiniz arrondissement, semt ya da bölgeyi karar vermeden önce şöyle bir dolaşmanızı, metroya yürümenizi, çarşıyı pazarı keşfetmenizi de şiddetle tavsiye ederim.

Paris içinde -genel anlamda- 1 numaralı metro hattının tamamı, 2-3-6-8 ve 9 numaralı hatların ağırlıklı olarak batısı, 4-12-13 numaralı hatların orta ve güneyi, 5 ve 7 numaralı hatların Seine Nehri‘ne yakın olan istasyonları, 10 ve 14 numaralı hatların da neredeyse tamamı -bana göre- “güzel yerler”dir. RER‘lere gelecek olursak RER-A’nın yolcu profili düzgündür, doğusu güzel olmakla birlikte batı tarafı çok daha iyidir. RER-B merkezde iyidir, RER-C ve RER-D ise merkezden geçen bölümü hariç uzak banliyölere yolcu taşır ve profili biraz farklıdır.

Banliyö trenlerinde ise Saint Lazare Garı‘ndan kalkan trenler genelde güzel yerlere gider. Diğer garlardan kalkan trenler bana uzak yerlere gidermiş gibi gelir, bu tamamen benim Paris’i algılama biçimimle ilgili ve fikir vermesi açısından söylüyorum; yoksa herkesin Paris deneyimi farklı farklıdır. Örneğin Gare du Nord‘dan kalkıp gideceğiniz Enghien les Bains nefis bir banliyödür. Yani demem o ki Paris’in çevresi de farklı köşelerde farklı farklı güzelliklerle sizi bekliyor, hiç merak etmeyin.

Nice ve çevresi biraz daha şanslı. Hem çoğu zaman günlük güneşlik, hem deniz havası insana  çok iyi geliyor. Fransa’nın beşinci büyük kenti olan Nice’te hayat çok daha rahat bu anlamda. Dolayısıyla küçük bir evde de otursanız yürüyerek deniz kenarına inebiliyor, gerçekten  güzel bir deniz havası  alabiliyorsunuz.  Hayat da  Paris gibi yorucu değil tabii  😉

– Paris merkezinde yaşayacaksanız büyük olasılıkla arabaya ihtiyacınız olmayacak çünkü Paris’te araba kullanmak ve Paris’te araba park etmek büyük bir sorundur ama Paris dışına çıktıkça araba sahibi olmak bir tercih olabilir. Nice’in merkezindeyse arabayla gerçekten işiniz olmuyor ama civarı gezmek için  arabanız olması büyük avantaj tabii. Bu durumda evinizin altında bir “parking” olması önem kazanıyor. Alacağınız/kiralayacağınız evin otoparkı yoksa başka bir yerden/binadan ayrıca otopark satın alma/kiralama ihtimaliniz olabiliyor ama bir parking satın almak istediğinizde ödeyeceğiniz rakamı tahmin bile edemezsiniz. Çoğu zaman arabanızın fiyatından daha pahalı oluyor 🙂

Ayrıca evinizin yine bodrum katında kiler olarak kullanacağınız bir “cave” (kav) olması da depo ihtiyacınızı karşılar, evinizin küçük olması sorununa bir anlamda çözüm olabilir.

– Fransa’da, özellikle Paris’te 5 metrekare “ev” satın almak bile mümkündür, hatta bunun için 50-60 bin euro bile ödemeniz gerekebilir ama bir evin kiraya verilebilir nitelikte olabilmesi için en az 9 metrekare olması gerekir.

– Giriş kat ve birinci kat evleri mümkün olduğunca çok tercih etmemenizi öneriyorum. Paris düz bir şehir olduğu için özellikle giriş katlar, Seine Nehri‘nin dönem dönem taşkınlara neden olması nedeniyle tatsız deneyimler yaşamanıza neden olabilir. Çatı katları da ferah olabilir ama yalıtım konusuna çok dikkat etmelisiniz. Bazı çatı katlarındaki dairelere, apartman asansörlü bile olsa belli bir kata kadar çıkar, sonra döne dolaşa, koridorlarda ilerleye ilerleye çatı katındaki evinize ulaşmanız gerekebilir. Bir de Paris’te asansörler genelde çok küçük oluyor…  Nice’teyse üst katların deniz manzarası görme olasılığı olduğu için daha değerli  oluyor haliyle. Yine küçük evler olmakla birlikte Paris’teki o sıkıştırılmış konserve  hissi pek yok gibi sanki…

– Ev ilanları “pièce” (piyes) üzerinden verilir. 1 oda 1 salon bir ev 2 pièces (dö piyes) yani iki parça (belki de iki oda) olarak geçer. Pek çok evlerde banyo ve tuvalet ayrı ayrı yerlerde olabilir, bu sizi şaşırtmasın. Özellikle Paris içindeki eski evler, daha önce büyük evlerin bölünmesiyle oluşturulduğundan çok garip planlara sahip olabilir. Salondan mutfağa, mutfaktan tuvalete geçmeye hazırlıklı olun 🙂 O yüzden bir evin metrekaresinden çok planı ve kullanışlı olması çok çok önemlidir. Her bir metrekare için binlerce euro ödeyeceğinizi sakın unutmayın.

– Özellikle uzaktan ev kiralama aşamasında karşılaşabileceğiniz dolandırıcılık girişimlerine karşı son derece dikkatli olmanız gerekiyor. Bunun için dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, ev sahiplerine hangi bahaneyle olursa olsun, kesinlikle uzaktan para, çek, vb. göndermemek olacaktır. Ciddi olan her ev sahibi, kira sözleşmesini imzalayıp anahtarları kiracısına teslim etmeden, ondan hiçbir şekilde para almaması gerektiğini bilir.

Evet Fransa’da ev satın alma ve ev kiralama konusunda bildiklerimi bu şekilde özetlemiş olayım. İşin bundan sonrası takdir edersiniz ki beni aşar, çünkü uzmanlık gerektirir. Kiralık ve satılık ev arayıp fikir sahibi olmak istiyorsanız size seloger.com‘a (söloje) bakmanızı önerebilirim. Ben boş vakitlerimde hobi olarak bu siteden ev bakarım 🙂 Bir de pap.fr diye bir site var, o siteden de “sahibinden” ev bulma ihtimaliniz bulunuyor ama bir yabancı olarak Fransa’da sahibinden ev alabilecek cesaretiniz olup olmaması size kalmış bir şey.

O yüzden iyi bir emlak danışmanıyla çalışmanız önemli olacaktır. Üstelik tüm karmaşık süreçte de destek almış oluyorsunuz. Dediğim gibi söylediğim sitelerden olası evlere ve emlakçılara ulaşabilirsiniz ama Fransa’da Türkçe iletişim kurabileceğiniz güvenilir bir emlakçı ya da emlak danışmanı ihtiyacınız olursa bana ahmet@pariste.net e-posta adresimden  ya da dilediğiniz iletişim kanalından ulaşmanız yeterli olacaktır. Paris’te konaklama, birkaç haftalık ya da birkaç aylık ev kiralama konusunda  talepleriniz için de bana yazabilirsiniz.

Fransa’da hayallerinizdeki evde yaşamanız ve hep güzel günler görmeniz dileğiyle,

Bol şans…

İlgili Yazılar:

• Yurt Dışına Nasıl Yerleşilir? Paris’te Yaşama Hayali
• Paris’te İş Hayatı – Fransa’da Çalışmak